Fi Turizm – İbrahim Neğiş: Dev Filolar, Piyasayı Ele Geçiriyor

■ Erkan YILMAZ – Muammer LİDER

fiTurizm Kurucu İcra Kurulu Lideri İbrahim Neğiş ile şirket merkezinde bir ortaya geldik. Sohbetimize başlarken kısaca kendisini tanımak ve fiTur Ulaşımın kıssasından bahsetmesini istedik.

İbrahim Neğiş, işçi ve öğrenci taşıma kesiminde 26. yılımı tamamladım. 1990’lı yılların sonlarında öğrencilik ömrümüzün son devrinde 2 ortak bir araç alarak yeniden kendi öğrenci arkadaşlarımızı taşımayla başlayan ve bu günlere gelen uzun bir serüven. Profesyonel olarak çalışmaya 2000 yılında servis nakliyeciliği yapan o periyodun küçük, lakin sonrasında bölümün 15 yıl boyunca liderliği sürdüren bir firmanın idare takımında yer alan yöneticilik hayatım oldu. 50 araçlık bir tedarikçi havuzunu 5 yıl içerisinde 6000 araçlık Gölcük’ten, Tekirdağ’a kadar bir filo haline getirdik. Yanlış yatırım kararları ve denetimsiz mali büyüme siyaseti o şirketin piyasadan çekilmesine neden oldu. Temel hikâyede kesimde bundan sonra başladı. Şu an daldaki yüksek araç hacmi olan firmalar o firmanın müşteri portföyünü paylaşarak hacimlerini bu sayede büyütmüşlerdir. Kaliteli hizmet vizyonuna sahip birçok takım arkadaşımda bu firmaların operasyonel idare takımlarına geçtiler. Bende artık kendi yol haritamızı kendimizin çizeceğimiz vaktin geldiğini düşünerek eski grup arkadaşlarımdan oluşan bir takım ile 8 yıl evvel fiTurizm’i kurduk.

Sektörde olmaz denilen pekçok şeyi başardık

Unvanımız Fütüristtik vizyonundan geliyor (Kendi vaktine nazaran ileriyi gören bir akım) çalışma hayatım boyunca dalda olmaz denilen pek çok şeyi grup arkadaşlarımla birlikte başardım. İnsanları olabileceğine inandırmak tahminen çalışma hayatının şifresi farkımızda burada ortaya çıkıyor. Kesimde pek çok firma sahibi meslektaşım geçmiş periyotta takımımda çalışmış bu vizyona sahip kendilerini geliştirerek pazarda hoş bir yer edindiler. Şuanda yalnızca İstanbul değil merkezi İstanbul olan 16 vilayette etkin taşıma hizmeti sağlıyoruz.

Ankara ve İzmir’de şube ofislerimiz mevcut. Hizmet kalitemizin artması aslında çalıştığımız pek çok firmada özmal hacmimizi faal kullanmamız kaynaklı olduğunu düşüyorum. Bu sayede operasyonel zafiyetleri en asgariye indirerek, müşteri memnuniyetini arttırıyoruz. Öğrenci nakliyatında butik ve marka pahası yüksek okullar ile çalışmaktayız. Taşımış olduğumuz okullarımız geçmişte hizmet aldıkları firmalarda yaşadıkları aksiliklerden kaynaklı, veliler ile önemli meseleler yaşamış ve bundan ders çıkarmışlardır.

Almak istedikleri hizmeti ve kaliteyi bizimle paylaşmaları sonrası, özmal yüklü araçlar ile bu problemlerin pek birçoklarının ortadan kalkacağını kendilerine önerdiğimizde kabul ettiler ve istikrarlı formda bu çizgimizi devam ettiriyoruz. 2024 yılı özmal yatırımımızı yıl sonuna kadar yaptık, aldığımız araçları bir sonraki yıl geldiğinde filo değişim mutabakatlı firmalarımıza vererek model yılımızı 1 yaş olarak tutmaya ihtimam gösteriyoruz.

Gerek işçi taşıma, gerekse öğrenci servis hizmet alım süreçlerinde şirketler ve okullar büyük hacimli firmaları tercih etmemeye başladılar.

Nedeni!! ölçek olarak yönettiği araç sayısı yüksek firmaları, mukavele sonrası pek çok kriteri yerine getiremediği, kâfi nitelikli işçisi olmayışı, sık taşeron araçların değişimi, işi yöneten kısımda proje müdürü değişimi hizmet süreçlerinde müşteri ve veli memnuniyetsizliğine oluşmaktadır. Bu durum bizim üzere kaliteye ön planda tutarak süratli tahlil üreten ve ulaşılan butik firmaları tercih etmelerine neden oluyor.

Firmamızı ön plana çıkaran bir başka özellik eğitime verdiğimiz ehemmiyet. Ofis ve saha çalışanlarımızı eğitim danışmanlarımız ile kendi kültür ve vizyonumuza ahenk gösterecek biçimde yetiştirmeye ihtimam gösteriyoruz. Müşteri ve velilerimizden gelen problemleri bir data havuzunda toplayıp, bilhassa eğitimler de sıkıntıların tahlillerine yönelik nasıl bir yol izlediğimizi paylaşıyoruz.

Teknolojik manada kullandığımız yılların mesleksel birikimi ile emek verilerek hazırlanan ve APP uygulaması da bulunan bir sistemimiz var. Sistem müşteri, veli, öğrenci kullanımına uyarlanmış ayrıntılı bir alt yapıya sahip.

İşlerimizin sürdürülebilirliği ve kalitesinin korunması ismine çalışan tedarikçilerimize tatmin edici hakediş bedelleri ödüyoruz. İşi yöneten saha çalışanlarımıza aylık hesaplanan prim sistemi ile istikrarlı çalışma ve aidiyet oluşturmaya çalışıyoruz. Üst idare takımımıza, şirkete olan aidiyetlerini arttırmak ve sürdürülebilir bir yapı oluşturmak ismine 5 yıl çalışmaları halinde % dilimlerde toplamda %5’e kadar şirket pay hissesi veriyoruz.

2024 yılı içerisinde bu sayede pek verimli bir yıl geçirdik, paylaşmacı yapılanma modelimiz sayesinde bölümün kanayan yarası, şirket içi mali kaçaklarının önüne geçmiş olduk. 2025 yılı içinde sıkıntı bir sene bekliyoruz kesimimizi ve ticari faaliyet gösteren tüm bölümleri. Yeni devirde eylül ayına kadar her hangi bir yatırım planlamıyoruz banka maliyetlerinin önemli yüksek olması kaynaklı beklemeye geçtik. Piyasa göstergelerinin olumlu tarafta değişimi sonrası birinci yatırım amacımız yeni araç alma tarafında olacaktır.

2023 yılında etkin olarak turizm taşıma ve transfer faaliyetine başladık. Yurt içi tertipler, kent içi tam gün tertipleri, havalimanı transferleri yapmaktayız. Bilhassa kurumsal alanda bu çalışmaya yük verdik. Bu alanda özmal araçlarımızı faal kullanıyoruz dışardan tedarikçi kullanacak sayıda iş hacmini çok talep etmiyoruz, müşteri memnuniyetini zedeliyor ve elimizdeki kurumsal işlerimizin etkilenmesine neden olmasını dilek etmiyoruz.

Personel ve öğrenci nakliyatının son devrini ve gelişmeleri değerlendirmenizi istesek neler söylemek istersiniz?

2022-23 yılında enflasyonun yüksek olması kaynaklı orta periyot minimum fiyat artışı ve tedarikçi sayılarına artırım talepleri taşıma firmalarını olumsuz istikamette etkiledi. Ancak dalda firmaların bu durumu müşterilerine ve velilerine düzgün halde anlatmaya başlayarak makul ölçülerde artırım talepleri karşılık bulması ile durum biraz olsun bütçelerin olumlu istikamette düzelmesini sağladı. Buradan cüretle, firmalar birbirlerini emsal göstererek artırım istersem bağımı keserler korkusunu yenmeye başladılar. Aslında bu planlamanın başta TOBB, İTO, İSTAB olarak planlı biçimde örgütlü bir çalışma ile yapılması mümkün olabilirdi. Bu hususta STK’lar hür pazar diyerek firmaları kendi başlarına bıraktı. Bu durum bir müddet sonra daima 3 ayda bir artırım isteyen taşıma firmalarını doğurdu ve sayıların şişmesine neden olan bir balon yarattı. Hizmet alan müşteri ve okullar bunu 2025’de bütçelerindeki servis maliyetlerinin artması sonucu ihale yaparak düzenleme yoluna başvurduklarında gördüler ki aldıkları teklifler hizmet aldıkları sayılardan %15/20 oranında daha düşük olduğunu gördüler. Bu sebeple hizmet alımlarında firma değişimleri kelam konusu oldu. Yeni gelen firmalar daha uygun maliyet ile sıfırdan araç tedarik etmesi, yüksek sayıyla çalışan tedarikçinin işsiz kalmasına ya da eski çalıştığı sayının altında işine devam etmesine neden oldu. Buradan çıkan sonuç dalın aslında bir düzenleme kurulu olmayışı kaynaklı. Daima ticaret hukuku, özgür piyasa iktisadı diyerek geçiştirilen bir piyasaya döndük.

Bu durum haksız rekabetin güçlenmesi ve KOBİ statüsündeki 20-30 yıllık şirketlerin ifasına ve kapanmasına neden oluyor. 3000-4000 araç çalıştıran firmaların 1-2 araçlık işlere teklif vermesi, 15-20 araç çalıştıran firmaların 100 araçlık projelere teklif vermesi üzere bir tertibin bölüm temsilcisi STK’ların ve bölümün önder firma sahiplerinin önderliğinde bir planlamaya gidilmesi gerektiği yıllardır herkesin beklentisi. Maalesef kimse pastasından paylaşmak istemiyor ve bu bütün bölümün zalimce ticari hayatını etkilemekte. Elbette resmi manada birinci etap da tahminen bir düzenleme yapılamaya bilir fakat etik kurallar ve ortak bir temsil gücü olan STK’nın önderliğinde bir idare ile bir çerçeve içine alınıp firmaların ticari faaliyetlerini biraz daha rahat sürdürmesine neden olacaktır. Bölümün temsil eden STK’lar üyelerin menfaatlerini temsil eden kurumlar olmalıdırlar. Aksi halde yönetenlerin vizyonsuz ve katma kıymet sağlayacak fikirleri olmaz ise yalnızca tabeladan ibaret kalacaktır. Bu zihniyet değişmez ise çok yakın vakitte bölümde tekelleşmeleri 2027-28’de izliyor olacağız. Bunun ile temaslı öbür bir mevzu denetimsiz bir şirketleşme var 2-3 evrak ile faaliyet alanına başlayabiliyorsunuz bu nedenle Avrupa ve Anadolu yakasının uç bölgelerinde (Tuzla, Kıraç, Esenyurt, Hadımköy) gibisi ilçelerde ortalama 500-600’ sayıları ulaşan taşıma firması var. Pek birden fazla da pandemi sonrası ortaya çıkan firmalar inanılmaz formda teklifler vererek piyasayı ziyana uğratmaktalar. Şöyle ki sanayi bölgelerinde hizmet alımı talep eden 3000’e yakın müşteri varken 500-600 taşıma firması olması her tarafta kuşku uyandırıcı bir durumu ortaya çıkaracaktır. Devletin bu duruma belirli bir mühlet sonra müdahale etmesi üzere bir durum ortaya çıktığında laiki ile işini yapan işletmelerinde ziyan görmesine ya da etkilenmesine neden olacaktır.

Yeni bir kriz daha kapıda

Yeni bir kriz daha bölümümüzde kapıda öğrenci taşıma ruhsatlı araç üretimi durduruldu, kim bu kararı neden aldığı tarafında resmi bir açıklama olmadığı üzere bu durumun düzeltilmesi ismine hangi resmi kurum ile tahlil aranacağı bir muamma. Hele ki bu süreç okulların açılması yakın vakte kadar kalırsa pek çok durumda kaos ve son dakika kaçamak yolları ortaya çıkaracaktır. Otomotiv üreticileri, üst yapıcılar, biz tüketici firmaların kesimlerinin temsil edildiği TOBB, Ticaret Odaları ve STK’ların bu husustaki gündemi resmi kurumlara taşımalı ve aciliyet ile tahlil üretilmesi talep edilmeli. Gecikmesi tekrar maliyet artışları ve kaotik bir sürecin yaşanmasına neden olacaktır.

Kadın şoför istihdamı

Özmal araçlar tarafında istihdam edilecek şoför bulmanın her geçen gün zorlaştığını görüyoruz. Bunun için yeni insan kaynağı oluşturmalı, Bayan şoför istihdamı ve iş gücü için kendi şirket bünyemizde bir çalışma başlattık. Ama bunun dalın geneline yayılması açısından Kamu kurumları ve STK’ların ortak bir proje başlatması ve bununla ilgili eğitim merkezleri oluşturulmalı. Buralara bizim üzere şirketlerin eğitim araçları sponsorluğu sağlaması bu manada önemli katma kıymet sağlayacaktır. Bu durum hizmet kalitesinin de artmasına neden olacaktır. Firmalarımızın kimileri buna katma bedel sağlamak ismine muhakkak ölçüde BAYAN şoför taleplerini şartnamelerine eklemekteler bu Kamu kurumlarında yapılırsa teşviki arttıracaktır.

Birkaç devirdir İSTAB yönetimindeyim ve arkadaşlarımız ile son devirde bu mevzuyu önemli ele alıyoruz. Şuan yeni yönetZim seçim sürecine girilmesi kaynaklı, vazifeye gelecek idarenin bununla ilgili önemli bir çalışma yapması ismine geri bildirimde bulunacağız. Şayet ki yeni idarede olur ve vazifeye devam edersek biz başlattığımız bu projenin hayata geçmesini sağlıyor olacağız.

Ülkemiz ve İstanbul özelinde büyük bir dal kolunda faaliyet gösteriyoruz. Baktığınızda 300-400 bin insan ve aileleri ile 1 milyonu dolaylı istikametten etkileyen bir piyasa. Bunun İstanbul’da İSTAB amiral gemisi pozisyonunda 400’ü aşan üyesi ile kesime taraf veren bir STK’mız, tıpkı halde pek çok vilayette benzeri çatı STK’ları biliyoruz. Bunları bir ortaya getirerek önemli birçok seslilik ve güç oluşumu sağlamak ismine benimde kurucular ortasında olduğum TÜSFED ismi altında bir Federasyonu hayata geçirdik. Pandemi süreci bir durağan sürece girdik pek çok vilayetten bölüm STK’sı üyemiz ve idare heyetinde temsil ediliyorlar. 2025 yılı 2. Periyodunda dalın gelişimi ve ortak kararlar almak ve yenilikler getirmek ismine önemli projeler üretilebilir. Bu federasyonun pek çok kamu kurumuna karşı bir saygınlığı olacağı kesin ve dalın beklentilerinin çok sesli olarak gündeme gelmesi ismine da daha faal bir çalışmanın acil bir halde başlaması gerekir.

S dokümanı hakkındaki kanılarımız

İstanbul vilayetine yakın olan, Tekirdağ ve İzmit vilayetlerindeki işletmelere servis hizmeti sağlarken D4S dokümanı durdurulmuş ve uzun müddettir bundan ötürü önemli bir hizmet kaosu yaşanmaktaydı. Kısa bir müddet evvel bir düzenleme ile S evrakı ismi altında resmileşen bir doküman ile bu süreç tahlile kavuştu. Çok değerli ve başarılı bir çalışma olduğu kanaatindeyim bölümümüze güzel uğurlu olsun. ■

—————————–

2028-2029 yıllarında tekelleşmeleri izliyor olacağız
Taşımacı firma olarak 15-20 sene müddetle hizmet verdikleri ve hiçbir sorunu olmayan işletmelere, iş hacmi büyük olan bir taşıma firması mukavele yenileme vaktinde baş döndürücü ve baş karışTırıcı bir teklif vererek iş alıyorlar. 2. Bir tehlike 3-4 sene evvel ismi bile piyasada olmayan firmaların bir anda 300-400 araçlık özmal filo piyasaya çıkması ve bir evvelki örnekteki üzere, uzun yıllardır istikrarlı çalışan şirkete hizmet maliyetinin bile altında teklif vererek işi alıyorlar.

Sonucunda Kobi olarak hizmet sağlayan bir meslektaşımızın mali ziyana uğramasına, esnaf çalışan tedarikçilerin mağduriyetine, ve tahminen de kısa müddet sonra kesimden çekilmesine neden oluyorlar. Her iki örnekten yola çıkarak haksız yapılan rekabet sonucu bir tarafta ölçek gücünü kullanan ancak hizmet kalitesi olamayan firmaların yaptığı, başka tarafta, dalda ismi bile bilinmeyen lakin araç parkı özmal dolu taşıma firmaların dalı domine ettiğini gözlemliyoruz.

Sonuç olarak bu meselelerin artması ve büyümesine neden olan en büyük etken, dalın aslında bir düzenleme ve denetleme kurulu olmayışı. Ticaret hukuku, hür piyasa iktisadı diyerek geçiştirilen bir piyasaya döndük. Bu durumda haksız rekabetin güçlenmesi ve KOBİ statüsündeki 20-30 yıllık şirketlerin ifasına ve kapanmasına neden olduğu üzere zincirleme çalışanları ve tedarikçilerinin de bu durumdan ziyan göremesine neden olmakta. Bu tertip değişmez yakın vakitte 2028/29 yıllarındaki tekelleşmeleri izliyor olacağız.

—————————–

Kalifiye çalışan bulmak önemli sorun
Son olarak ofis ve saha çalışan takımlarımıza nitelikli çalışan bulmak büyük sorun kısa müddetli çalışıp yer değiştirende çok sayıda çalışan var. Gerek tedarikçi, gerekse ofis ve proje müdürlerimizi ortak havuzdan buluyoruz. Bu bahiste meslek liseleri ve üniversitelerin muhakkak kısım açması ya da mevcut kısımlarda buna yönelik bir çalışma başlatılması gerekiyor. Hava yolu şirket sayısı ve uçak sayısı ülkemizde muhakkak lakin buna rağmen pek çok eğitim kurumu işçi istihdamı ismine kısım açmakta. Bizim servis hostesi, araç şoförü, proje müdürü, ofis içi çalışanına gereksinimimiz tüm dallardan daha fazla. Bu sayede kesimin çizgisinin de olumlu tarafta yükselmesine neden olacaktır. Bölümümüzdeki eğitimli insan sayısını arttırmamız her manada katma kıymet sağlayacağı tartışılmaz. Ben şuan etkin olarak kendi gelişimim ve kesimim ismine katma bedel sağlamak ismine Maltepe Üniversitesi’nde Siyaset Bilimi ve Milletlerarası münasebetler alanında yüksek lisans eğitimime devam ediyorum. Bu bilgi birikimimizi daldaki STK’larda kullanmak ve ucu milyona dokunan bir kitlenin çok daha uygun kaideler ve hayat kalitesi sahip olması en büyük arzum.

—————————–

fi Turizm Kurucu İcra Kurulu Lideri Ibrahim Negiş ile söyleşimizi Kozyatağı’nda bulunan şirket merkezinde Muammer Lider ile birlikte gerçekleştirdik. Erkan YILMAZ